BÀI THUYẾT MINH VỀ DI TÍCH ĐÌNH NGOẠI BÌNH ĐÀ
- XÃ BÌNH MINH - HUYỆN THANH OAI – THÀNH PHỐ HÀ NỘI
Đình Ngoại tọa lạc trên khu đất rộng chừng 3.700m2 nằm tại địa phận thôn Chợ, xã Bình Minh, huyện Thanh oai, thành phố Hà Nội. Ngôi đình bề thế, trầm mặc giữa vườn cây ăn quả, hương sen theo gió nồm nam ùa vào đình quyện hương trầm thơm ngan ngát làm cho không gian như nới rộng thêm.
Đình Ngoại tương truyền là nơi thờ Linh Lang Đại Vương, con vua Lý Thái Tông, có công với dân Bình Đà và với nước Việt, được người dân tôn là Bản Cảnh Thành Hoàng của làng. Thần phả và sử sách còn chép: Linh Lang chính là con trai của vua Lý Thái Tông, vốn là chàng trai khôi ngô tuấn tú, có tài văn võ, có công thay vua cha dẹp giặc cứu nước. Theo chính sử, Linh Lang chính là hoàng tử Hoằng Chân, người đã cùng Lý Thường Kiệt và hoàng tử Chiêu Văn anh dũng chống quân xâm lược Tống thế kỷ XI. Giữa trận chiến ác liệt đó, vọng ra từ đền thờ Trương Hống – Trương Hát bản tuyên ngôn nam Quốc sơn hà…Ông cũng chính là một tường của nhà Lý đã tham gia đánh giặc Chiêm ở phía nam, sau khi mất được tôn vinh là Nhất Tứ Linh Từ
Theo tấm bia “Bình Đà bi ký” có niên đại Bảo Đại nhị niên (1927) hiện lưu tại đền, có ghi: Làng ta (Bình Đà) thờ Đức Lang Công thượng đẳng thần, là một trong bốn vị thánh thiêng ở huyện Thanh Oai, được thờ phụng tôn nghiêm. Cho đến nay các bậc cao niên ở Bình Đà vẫn truyền tụng nhiều câu chuyện về Linh Lang đi đánh giặc Chăm, trên đường đi đã cho quân lính dừng chân, dựng trại tại đất Đình Ngoại hiện nay. Ngày Linh Lang đưa quân ra trận, dân làng đến tiễn biệt. Các bậc cao niên cúi xin Ngài cho dân làng sau này lập đền thờ ngài làm thành hoàng, mong Ngài ban đức cho dân làng, đời đời phù trợ làm ăn thịnh vượng. Nghe vậy Linh Lang vô cùng cảm kích, cầm cây gậy trúc cắm sâu xuống đất và nói: Nếu ta đi rồi mà cây gậy trúc sống lại thì dân làng hãy thờ ta. Quả nhiên, sau khi Linh Lang ra đi, cây gậy trúc lại tự nhiên bén rễ, lá xanh tươi tốt. Dân làng cho là đúng điềm lành. Được tin đức Linh Lang mất vào ngày 26 tháng hai âm lịch, dân làng cùng nhau góp sức xây dựng ngôi đình thờ ngài, lấy ngày 26 tháng hai hàng năm mở hội tưởng nhớ và tri ân vị anh hùng dân tộc. Vì xây trên địa thế nằm ngoài Đền Nội nên ngôi Đình thờ Đương Cảnh Thành Hoàng Linh Lang Đại Vương từ đó được gọi là Đình Ngoại. Sự tích để lại giếng vuông là dấu và tráp của nhà ngài; hai bên ao vuông là đôi hia nhà ngài, trước mặt giếng vuông là ao sen có hình mũ cánh chuồn của nhà ngài và hiện tại vẫn còn lưu giữ tại nơi đây.
Di tích Đình Ngoại Bình Đà được Bộ Văn hóa Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) công nhận là di tích lịch sử văn hoá theo Quyết định số 680 ngày 19/04/1991
Trong lễ hội cổ truyền Bình Đà từ xưa đến nay, vào sáng mùng năm tháng ba âm lịch hàng năm, bao giờ cũng tổ chức long trọng đoàn rước kiệu Long đình, giá cỗ và bát cống (trong kiệu bát cống có bát hương đại diện Quốc Tổ) ra Đình ngoài thăm và mời Đương Cảnh Thành Hoàng làng là Linh Lang Đại Vương vào Đền Nội dự hội. Những năm gần đây, theo Quy chế tổ chức Lễ hội của Chính phủ, hội đền Quốc Tổ Lạc Long Quân ở Bình Đà, xã Bình Minh, Thanh Oai chỉ mở dồn trong 3 ngày, từ mùng 4 đến mùng 6 tháng 3 âm lịch hàng năm (chung cho cả Đền Nội và Đình Ngoại).
